معناگرایی در طراحی فضای معماری (فضای نمایشگاهی دانشگاه تربیت مدرس با استفاده از سازه های پوسته ای)

درک رابطه صورت و معنا، به عنوان معمایی در هنر و معماری مطرح است. در سیر تاریخ معماری از گذشته های دور تا دوران معاصر، همواره گمشده ای در طراحی معماری مورد کنکاش معماران قرار گرفته است که همانا «معنا»ی مستتر در پس کالبد و ظاهر معماری است. لکن تعابیر مختلفی از معنا ارائه شده و با توجه به بسترهای متنوع اندیشه و فرهنگ بشری، تلقی از معنای معنا، دستخوش تغییر بوده است. در پایان نامه حاضر، «معناگرایی»، به عنوان رویکردی نوین در طراحی معماری مورد بررسی قرار گرفته است؛ رویکردی که هدف خلق فضای معماری با بهره گیری آگاهانه از معانی و مفاهیم موردنظر طراح را دنبال می کند. از آنجا که معناگرایی، حوزه های معنایی گسترده ای را در بر می گیرد، لذا تعریف محدوده نظری اهمیت دارد. در این پژوهش، با بهره گیری از روش تحقیق تحلیلی- توصیفی و با توجه به بسترهای فرهنگی و بومی طرح، مبانی فرهنگ و تفکر اسلامی ایرانی را به عنوان مرجع استخراج معانی موردنظر در طراحی معماری در نظر گرفته شده است و از میان مفاهیم موثر در طراحی معناگرا اصولی چون توحید، وحدت در عین کثرت و تجلی پروردگار در عالم خلقت را مطرح نموده ایم. عناصر سازنده معماری دارای قابلیت های بسیاری برای بیان معانی هستند که از این خصوصیت عناصر معماری در جهت نیل به طراحی با رویکرد معناگرا بهره گرفته ایم. از جمله این موارد می توان به هندسه، نور و اهمیت فضای تهی در بیان معماری معناگرا اشاره کرد. بر این اساس اصول کلی طراحی معماری با رویکرد معناگرا را تبیین کرده ایم. موضوع طراحی پایان نامه، طراحی مجموعه نمایشگاهی دانشگاه تربیت مدرس می باشد، که علاوه بر طراحی با رویکرد معناگرا، بهره گیری از سازه های نوین (سازه های پوسته ای) را در دستور کار خود قرار دادیم؛ چرا که علاوه بر توجه به معانی بیانگر در قالب صور معماری، بر این عقیده ایم که کالبد معماری باید متناسب با شرایط زمانی و کاربری های نوین در نظر گرفته شود. پوسته ها، با توجه به ویژگی هایی از قبیل تنوع در فرم، پوشش سطوح وسیع، تنوع مصالح و شیوه های اجرا می توانند گزینه مناسبی برای کاربری نمایشگاهی باشند. همچنین از آن جا که فرم سازه، عاملی مهم در پایداری سازه های پوسته ای است، ویژگی دارابودن هندسه مشخص و ترجیحا متقارن، و امکان اجرای سازه های پوسته ای به دو صورت مشبک و صلب و یا ترکیبی از دو حالت می تواند در طراحی با رویکرد معناگرا موثر واقع شود، آن جا که توجه به ارزش های هندسی، نقش نور در تعریف فضای معماری و غلبه فضای خالی بر کالبد معماری را مدنظر داریم.